75 Rocznica wybuchu II wojny światowej

Sep 1, 2014 by Author

75 Rocznica wybuchu II wojny światowej

75 lat temu w nocy z 31 sierpnia na 1 września 1939 roku hitlerowska Rzesza rozpoczęła realizację militarnego planu Fall Weiss, zakładającego napaść na Polskę z trzech stron: od zachodu, północy i południa. Pierwsze strzały w kierunku naszego granicznych strażnic oddano o godzinie 4:40 w nocy. Następuje pierwszy nalot na polskie miasto – Wieluń. Na miasto spadło 380 bomb o łącznej wadze 46 ton – w gruzy zamienia się 80% miasta m.in. szpital i kolegiata, zginęło ponad 2000 osób. Pięć minut później pancernik Schleswig – Holstein, który przybył do Wolnego Miasta Gdańska z rzekomo kurtuazyjną wizytą, ostrzelał polską składnicę wojskową na Westerplatte. Rozpoczęła się II wojna światowa.

Oznaki zbliżającej się wojny były widoczne niemal od połowy lat 30. ubiegłego stulecia. Po dojściu Hitlera do władzy, a szczególnie po mianowaniu go wodzem i kanclerzem Rzeszy (niem. Führer und Reichskanzler) , nie dało się nie zauważyć, że nasz zachodni sąsiad przyjął kurs wojenny. Zbrojenia, prowojenna propaganda i agresywna retoryka oraz polityka zagraniczna nie pozostawiały złudzeń co do celów nazistów.
Polska doktryna wojskowa początkowo nie przewidywała zagrożenia z zachodu, po wojnie z bolszewikami w 1920 roku, cała machina wojskowa II Rzeczpospolitej nastawiona była na obronę wschodnich rubieży kraju. Wydarzenia w Niemczech z 1936 roku (m.in. zajęcie Nadrenii przez Wehrmacht oraz zaostrzający się konflikt o Gdańsk i polskie Pomorze – tzw. „polski korytarz”) zmusiły polityków do rewizji strategii obronnej.
Wojskowi założyli, że w przypadku napaści ze strony Niemiec Polska będzie bezpieczna na wschodzie. Hitler sprawiał bowiem wrażenie szczerego antykomunisty i wroga ZSRR. Planiści przeliczyli się w swoich rachubach, nie wiedzieli bowiem, że 23 sierpnia 1939 roku III Rzesza podpisze ze Związkiem Sowieckim Pakt o Nieagresji, którego tajny protokół zakładał nie tylko podział Europy na brunatną i czerwoną strefę wpływów, ale także umożliwił komunistom napaść na Polskę.
O ile podpisane paktu Ribbentrop – Mołotow było wstępem do wojny, to jej pierwszym taktem była przygotowana przez SD (Sicherheitsdienst) i wykonana 31 sierpnia 1939 roku prowokacja gliwicka. W trakcie tajnej akcji o kryptonimie „Himmler” przebrani w cywilną odzież członkowie formacji SD przejęli niemiecką radiostację w Gliwicach i nadali komunikat radiowy, głoszący, że znajduje się ona w polskich rękach. Dzień później, już po rozpoczęciu wojny, Hitler przemówił w Reichstagu: „Dzisiaj w nocy Polska po raz pierwszy strzelała na naszym własnym terytorium, już przy pomocy regularnego wojska. Odpowiadamy ogniem”.
O godzinie 4:40 wojska niemieckie wkroczyły do Polski zgodnie z planem Fall Weiss – od zachodu ruszył zmasowany atak, liczne oddziały wmaszerowały na teren naszego kraju również z południa (z terenu Słowacji) oraz z północy (z Prus Wschodnich). Dokładnie o godzinie 4:45 pancernik Schleswig – Holstein oddał pierwsze strzały w kierunku polskiej składnicy wojskowej na Westerplatte (Polacy skapitulowali dopiero 7 września). Realizując strategię Blitzkriegu i licząc na zaskoczenie Polaków, Niemcy nie wypowiedziały formalnie wojny. Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej ogłosił natychmiast stan wojenny i wezwał Polaków do obrony kraju przed najeźdźcą. W odezwie oświadczył, że Polska nie sprowokowała agresji zachodniego sąsiada.
W pierwszym dniu wojny Niemcy zbombardowali Gdynię, Puck i Hel, przypuścili zmasowany atak na część Wielkopolski i Górnego Śląska, zaatakowali także Częstochowę i Tczew. Wrogie lotnictwo zaatakowało w nocy Wieluń, gdzie zginęło 1,2 tys. cywilów. Bombowce z czarnym krzyżem na skrzydłach poleciały także w kierunku Warszawy z misją zbombardowania miasta. Atak został jednak częściowo udaremniony przez polskie lotnictwo. 1 września w Gdańsku, po czternastu godzinach walki, padła obrona Poczty Polskiej. 2 września Niemcom udał się nalot na Lublin, w którym od bomb zginęło kilkaset osób.
3 września 1939 roku wojnę wypowiedziały dwa państwa europejskie – Wielka Brytania i Francja oraz Indie, Australia i Nowa Zelandia, co uczyniło z wojny niemiecko-polskiej konflikt zbrojny o charakterze światowym. Trzy dni później stan wojny z III Rzeszą ogłosiła Republika Południowej Afryki, a 10 września – Kanada.
W tym czasie w Polsce trwałą zaciekła obrona. Niemcom nie udało się zrealizować głównego założenia planu Fall Weiss, czyli błyskawicznego przesunięcia linii frontu na wschód do linii Wisły i zdobycie polskiej stolicy. Pomimo zaciekłej obrony przewaga militarna Niemców była wyraźna – od 5 września Polacy ponieśli kilka znaczących porażek – przegrano bitwy pod Piotrkowem Trybunalskim, Tomaszowem Mazowieckim oraz pod Iłżą. 6 września zagrożona była stolica, co skłoniło marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego do przeniesienia głównego sztabu z Warszawy do Brześcia. Ostatecznie oblężenie polskiej stolicy rozpoczęło się 8 września, gdy wojska niemieckie dotarły w okolice Góry Kalwarii.
Na początku drugiego tygodnia wojny sytuacja na wszystkich frontach była dla Polski niekorzystna. Pomimo pewnych sukcesów naszej armii, na przykład podczas obrony Wizny (nazywanej – ze względu na dysproporcje sił walczących stron – „Termopilami polskimi”), szala zwycięstwa zaczęła przechylać się na stronę niemiecką. 12 września jednostki niemieckie były już pod Lwowem, dwa dni później wróg zamknął pierścień okrążenia wokół stolicy. Warszawę opuścił rząd.
Kampania wrześniowa zapewne trwałaby dłużej, gdyby Związek Radziecki nie włączył się do wojny. 17 września Armia Czerwona wkroczyła do Polski przez wschodnia granicę, co przyspieszyło klęskę Polski. Nasi żołnierze musieli walczyć od tej pory na dwóch ogromnych frontach. W dniu napaści ze wschodu
Adolf Hitler postanowił złamać ducha bojowego w polskim społeczeństwie, wydając rozkaz zniszczenia ogniem artyleryjskim Zamku Królewskiego w Warszawie. Po przeprowadzonym 25 września niemieckim nalocie dywanowym, na skutek którego zginęło 10 tys. cywilów, losy stolicy były przesądzone – Warszawa skapitulowała 28 września. Tego dnia w Moskwie hitlerowskie Niemcy i ZSRR zawarły pakt o przyjaźni, w którym podzielono Polskę na dwie części.
Pod koniec września 1939 roku polska kampania obronna praktycznie już dogasała. 29 września skapitulował Modlin, 2 października Niemcy zdobyli Hel, cztery dni później Polacy stoczyli ostatnią bitwę – pod Kockiem. Podział naszego kraju pomiędzy dwa totalitarne mocarstwa stał się faktem.
Napaść Niemiec hitlerowskich i sowieckiej Rosji na Polskę rozpętała II wojnę światową, która trwała aż sześć lat i pochłonęła 72 miliony istnień ludzkich.